Zero Waste w kuchni: jak ograniczyć odpady żywnościowe i plastikowe

Pod pojęciem „zero waste” kryje się więcej, niż mogłoby się wydawać. „Waste” z języka angielskiego oznacza marnotrawstwo, odpady, stratę. Chodzi więc o możliwie jak największe ograniczenie odpadków, co ma ogromny wpływ zarówno na stan środowiska naturalnego, jak i domowe budżety.

Szacuje się, że w Polsce każdego roku marnowanych jest 9 mln ton jedzenia, a co za tym idzie – również surowców wykorzystanych do jego wyprodukowania. Przeliczając – na jedną osobę statystycznie przypada prawie 250 kg wyrzuconego jedzenia.

Zero Waste to filozofia minimalizowania i eliminowania odpadów, która staje się coraz bardziej popularna. Kuchnia jest miejscem, gdzie można wprowadzić wiele praktyk związanych z Zero Waste, zmniejszając jednocześnie ilość odpadów żywnościowych i plastikowych.

Zero Waste w kuchni

Główne założenia, którymi należy kierować się wyznając zasadę „zero waste” to:

1. Planowanie posiłków i lista zakupów. Przygotowanie planu posiłków na tydzień i spisanie dokładnej listy zakupów pomaga uniknąć zakupów impulsywnych i nadmiernego marnowania żywności. Planowanie posiłków pozwala wykorzystać produkty, które już mamy w lodówce, oraz dokładnie określić ilości potrzebnych składników.
2. Wybieranie lokalnych i sezonowych produktów. Kupowanie lokalnych i sezonowych produktów ma wiele korzyści. Po pierwsze, wspieramy lokalnych producentów i redukujemy emisję CO2 związaną z transportem żywności. Po drugie, sezonowe produkty są zazwyczaj świeższe, smaczniejsze i bogatsze w składniki odżywcze.
3. Wykorzystywanie całych produktów. Odpady żywnościowe można znacznie zredukować, wykorzystując całe produkty. Na przykład, łodygi i resztki warzyw mogą posłużyć do przygotowania domowego bulionu, a skórki cytrusów można suszyć i wykorzystać jako aromatyczne dodatki do potraw.
4. Unikanie jednorazowych plastikowych opakowań. Przy zakupach warto zwracać uwagę na opakowania. Wybieranie produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku, takich jak szklane słoiki czy metalowe pojemniki, pomaga ograniczyć ilość plastikowych odpadów. Można również zrezygnować z plastikowych worków na owoce i warzywa, korzystając z wielokrotnego materiałowego woreczka.
5. Kompostowanie. Kompostowanie jest skutecznym sposobem na przekształcenie resztek żywnościowych w żyzną ziemię. Umożliwia to wykorzystanie tych odpadów jako nawóz do własnego ogrodu lub roślin doniczkowych.

Jak przygotować własny kompostownik?

Aby przygotować własny kompostownik, postępuj zgodnie z poniższymi krokami:

1. Wybierz odpowiednie miejsce. Znajdź miejsce w ogrodzie lub na tarasie, gdzie będziesz mógł umieścić kompostownik. Upewnij się, że jest łatwo dostępne, dobrze wentylowane i chronione przed nadmiernym nasłonecznieniem lub nadmiernym deszczem.
2. Wybierz pojemnik. Możesz użyć różnych rodzajów pojemników do kompostowania, takich jak drewniane skrzynki, plastikowe kontenery lub specjalne kompostowniki. Ważne jest, aby pojemnik miał otwory wentylacyjne, aby umożliwić przepływ powietrza.
3. Umieść materiały w kompostowniku. Zaczynając od dolnej warstwy, umieść warstwę „brązową” (suche materiały), taką jak suche liście, trawa, trociny lub słoma. Następnie dodaj warstwę „zieloną” (świeże materiały): kuchenne resztki, skoszona trawa, skórki owoców i warzyw itp. Na przemian dodawaj warstwy „brązowe” i „zielone” w miarę pojawiania się odpadów.
4. Wilgotność i wentylacja. Upewnij się, że kompost jest wilgotny, ale nie mokry. Jeśli jest zbyt suchy, spryskaj go wodą. Jeśli jest zbyt mokry, dodaj więcej suchych materiałów. Przemieszaj zawartość kompostownika co kilka tygodni, aby zapewnić wentylację i przyspieszyć proces rozkładu.
5. Unikaj nieodpowiednich materiałów. Nie umieszczaj w kompostowniku mięsa, ryb, tłuszczów, nabiału, olei, kości, pestycydów, chorobowych roślin lub innych materiałów, które mogą zanieczyścić kompost lub przyciągać szkodniki.
6. Czas oczekiwania. Proces kompostowania może trwać od kilku miesięcy do roku, w zależności od warunków i rodzaju materiałów. Pamiętaj, że im częściej mieszasz zawartość kompostownika i utrzymujesz odpowiednie warunki (wilgotność, wentylacja), tym szybciej uzyskasz gotowy kompost.

Gotowy kompost będzie ciemnobrązowy, ziemisty i miękki w dotyku. Możesz go wykorzystać do nawożenia ogrodu, doniczek roślinnych lub jako dodatek do gleby w uprawie warzyw.

Gotowanie w duchu Zero Waste

Gotowanie z resztek nie powinno kojarzyć się z mało apetycznymi potrawami. Podpowiadamy, jak radzić sobie z nadwyżką jedzenia, by jeść smacznie, ciekawie i w duchu zero waste.

Poniżej kilka podpowiedzi jak radzić sobie z nadmiarem jedzenia, by jeść ciekawie i smacznie:

Zupa z warzywnych obierków

Zamiast wyrzucać obierki z warzyw, możesz je wykorzystać do przygotowania aromatycznej zupy.

Zbierz obierki z różnych warzyw (np. marchewki, ziemniaków, cebuli) i gotuj je w garnku z wodą, aż staną się miękkie. Następnie zmiksuj je na gładką zupę i dopraw do smaku. To świetny sposób na wykorzystanie części warzyw, które zwykle trafiają do kosza.

Domowy chleb

Przygotowanie chleba w domu pozwala uniknąć plastikowych opakowań i składników chemicznych obecnych w kupnych produktach. Możesz znaleźć wiele przepisów na prosty chleb, który można wypiec w piekarniku. Wykorzystaj składniki w luźnych opakowaniach lub zakupione w sklepie z produktem zero waste.

Sałatka warzywna ze skórek

Zamiast obierać skórki ze warzyw, wykorzystaj je do przygotowania kolorowej i zdrowej sałatki. Pokrój skórki z różnych warzyw, takich jak ogórki, marchewki, rzodkiewki i pomidory. Dodaj ulubione sosy, zioła i przyprawy, aby nadać sałatce smak. To świetny sposób na ograniczenie marnowania żywności i wykorzystanie składników, które zwykle lądują w koszu.

Smoothie z resztek owoców i warzyw

Zbierz resztki owoców i warzyw, które zaczynają się psuć, i przygotuj pyszne smoothie. Wystarczy je pokroić na mniejsze kawałki, wrzucić do blendera i zmiksować z wodą lub sokiem. Dodaj kilka liści szpinaku lub zieleniny, aby dodać wartości odżywczych. Smoothie to doskonały sposób na wykorzystanie resztek i zapobieżenie marnowaniu żywności.

Dżem ze skórek cytrusowych

Jeśli zwykle wyrzucasz skórki po cytrusach, spróbuj zrobić z nich dżem. Wymieszaj skórki pomarańczy, cytryn, grejpfrutów itp. z cukrem i wodą, a następnie gotuj na małym ogniu, aż skórki zmiękną i powstanie gęsty dżem. Możesz wykorzystać go jako smarowidło do chleba lub dodatek do deserów.

Przejście na Zero Waste w kuchni wymaga pewnych zmian w nawykach, ale może przynieść wiele korzyści dla środowiska. Poprzez planowanie posiłków, wybieranie lokalnych produktów, minimalizowanie odpadów plastikowych i wykorzystywanie resztek żywnościowych, możemy skutecznie zmniejszyć ilość odpadów w naszej kuchni.

Pamiętaj, że zero waste to podejście polegające na minimalizacji wytwarzanych odpadów poprzez wykorzystanie i ponowne wykorzystanie różnych surowców. W praktyce oznacza to dbanie o to, aby jak najwięcej części surowców spożywczych i innych produktów było wykorzystywanych, zamiast wędrować do kosza na śmieci.

Dbajmy o nasze otoczenie i podejmujmy świadome decyzje, aby przyczynić się do budowania bardziej zrównoważonej przyszłości.